Definicja i klasyfikacja dysfunkcji gruczolow Meiboma

Dysfunkcja gruczolow Meiboma (MGD) jest przewleklym, rozlanym zaburzeniem gruczolow Meiboma, charakteryzujacym sie zwykle zamknieciem ujsc gruczolow i (lub) jakosciowymi /ilosciowymi zmianami w wydzielinie gruczolow. Skutkiem tego moga byc zaburzenia filmu lzowego, objawy podraznienia oka, stan zapalny widoczny klinicznie i choroba powierzchni oka.

Istnieje szereg podstaw opartych na faktach dotyczacych nazewnictwa zastosowanego w powyzszej definicji. Okreslenie "dysfunkcja" jest uzyte, poniewaz funkcjonowanie gruczolow Meiboma jest zaburzone. Okreslenie "rozlane" zastosowano dlatego, ze zaburzenie dotyczy wiekszosci gruczolow Meiboma. Zlokalizowane zajecie gruczolow Meiboma, na przyklad w przebiegu gradowki, nie ma tendencji do wywolywania zaburzen filmu lzowego lub nablonkow powierzchni oka i dlatego nie jest rozpatrywane w kontekscie MGD. Zamkniecie ujsc gruczolow Meiboma i kanalikow koncowych oraz jakosciowe i (lub) ilosciowe zmiany w wydzielinach gruczolow Meiboma sa uznane za najwazniejsze cechy MGD. Ponadto w definicji umieszczono subiektywne objawy podraznienia oka, poniewaz maja one najwieksze znaczenie dla pacjenta i czesto dla klinicysty. Glownym celem leczenia dysfunkcji gruczolow Meiboma jest zmniejszenie subiektywnych dolegliwosci u chorego. Rola stanu zapalnego w etiologii MGD jest kontrowersyjna i niepewna. Ostatnio w literaturze uzywano terminow 'posterior blepharitis' (tylne zapalenie brzegow powiek) oraz MGD, tak jakby byly synonimami, lecz okreslenia te nie sa zamienne.

Tylne zapalenie brzegow powiek jest terminem uzywanym do okreslenia stanow zapalnych tylnego brzegu powieki, ktorego tylko jedna z przyczyn jest MGD. We wczesnych stadiach MGD nie musi przebiegac z typowymi objawami klinicznymi tylnego zapalenia brzegow powiek. W tym stadium choroba moze przebiegac z dolegliwosciami lub bezobjawowo, co okresla sie jako stan subkliniczny (utajony). Wraz z postepem MGD dolegliwosci narastaja, a objawy kliniczne na brzegach powiek, takie jak zmiany ilosciowe i jakosciowe wydzieliny lojowej gruczolow oraz zaczerwienienie brzegow powiek, moga stac sie bardziej widoczne. W tym stadium uwaza sie, ze wystepuje tylne zapalenie brzegow powiek powiazane z MGD.

Uwaza sie, ze termin MGD jest odpowiedni do okreslenia zaburzen czynnosciowych gruczolow Meiboma. Termin "choroba gruczolow Meiboma" jest uzywany do okreslenia szerszego zakresu zaburzen gruczolow Meiboma, wlacznie z nowotworami i zmianami wrodzonymi. Inne terminy, takie jak meibomitis lub meibomianitis, okreslaja podgrupe zaburzen MGD zwiazanych z zapaleniem gruczolow Meiboma. Wprawdzie zapalenie moze byc istotne dla klasyfikacji i leczenia MGD, jednak terminy te nie sa wystarczajaco ogolne, poniewaz zapalenie nie zawsze jest obecne. MGD moze byc klasyfikowane na podstawie zmian anatomicznych, patofizjologicznych lub stanu zaawansowania choroby. Kazdy system podzialu musi w rownym stopniu spelniac potrzeby klinicysty i badacza. Uwaza sie, ze klasyfikacja oparta na patofizjologii najlepiej odpowiada tym wymaganiom. Proponuje sie podzial MGD na dwie glowne kategorie oparte na wydzielaniu gruczolow Meiboma:

1. Niedostateczne wydzielanie, ktore dzieli sie na:
. hyposekrecje,
. zamkniecie ujsc gruczolow (obstrukcja), z podkategoriami: bliznowaciejace i niebliznowaciejace. Hyposekrecyjna MGD okresla stan zmniejszenia ilosci wydzieliny lojowej spowodowanej zaburzeniami gruczolow Meiboma, bez widocznego zamkniecia ujsc. Obstrukcyjna dysfunkcja gruczolow Meiboma jest spowodowana zamknieciem koncowego kanalika. W formie bliznowaciejacej ujscia kanalikow sa przemieszczone do tylu, do sluzowki, podczas gdy w niebliznowaciejacej formie MGD pozostaja w prawidlowym miejscu.

2. Nadmierne wydzielanie (ryc. nr 1). Stan nadmiernego wydzielania, MGD z hypersekrecja, charakteryzuje sie uwalnianiem duzej ilosci wydzieliny tluszczowej na brzegu powieki, ktora staje sie widoczna przy nacisnieciu tarczki podczas badania.

Kazda kategoria MGD ma takze przyczyny pierwotne wystepujacych zmian, ktore nie maja uchwytnej przyczyny lub etiologii.

Podsumowujac, MGD moze prowadzic do zaburzen filmu lzowego, objawow podraznienia oka, stanu zapalnego i zespolu suchego oka.