MBD Tanısı
MBD tanısı, ister tek başına ister oküler yüzey hastalığı veya kuru gözle ilişkili olsun, herhangi
bir oküler yüzey hastalığına tanı konması bağlamında görülmeli ve testler bir testin sonrasındaki
testlerin kapsamını minimuma indireceği bir sıra kullanılarak yapılmalıdır. MBD ve MBD ile
ilişkili bozuklukların evaporatif kuru göz dahil olmak üzere tanısında kullanılacak bir önerilen
test dizisi Tablo 2’de sunulmaktadır.
MBD tanısı testleri
Asemptomatik yetişkinlerde asemptomatik, belirgin olmayan MBD ‘yi saptamak için hastanın
rutin testlerine bez ekspresyonunun (örn. alt orta kapağa parmakla orta kuvvette basınç
uygulanması yoluyla) dahil edilmesi uygundur. MBD tanısının konması hastanın uygun diagnostik
teknikler kullanılarak oküler yüzey hasarı ve kuru göz açısından daha ileri değerlendirilmesini
gerektirebilir.
Oküler yüzey semptomları veya MBD morfolojik kapak bulguları olan hastalarda (örn. açıklık
tıkanması ve diğer açıklık veya kapak kenarı bulguları), meibomius bezi işlevselliği MBD
kapsam ve şiddetini belirlemek üzere alt/üst kapakların orta (± nazal) üçte birlik kısmına parmakla
basınç uygulanmasıyla değerlendirilmelidir (eksprese edilebilirlik ve sekresyon kalitesi).
Bu işlem parmakla orta kuvvette basınç veya standardize bir teknik kullanılarak yapılmalıdır.
Hasta oküler yüzey hasarı ve kuru göz bulguları açısından daha ileri değerlendirilmelidir.
MBD ilişkili kuru göz tanısı için testler
MBD ilişkili kuru göz tanısı için iki basamaklı bir yaklaşım önerilir. Birinci basamak hastaların
herhangi bir tipte kuru gözden (genel kuru göz) ayrıldığı kısımdır. İkinci basamak MBD ile
ilişkili evaporatif kuru gözün aköz eksiklikli kuru gözden ayırıcı tanısıyla ilişkilidir.
Biri genel klinikte çalışan pratisyenler ve diğeri uzman birimlerde çalışan araştırmacılar için
uygun olmak üzer iki yaklaşım önerilir. Önerilen bu testlerin kanıtsal tabanı klinik ortamın
gerekliliklerine göre değişir.
Genel bir klinikte oküler yüzey hastalığı semptomlarıyla gelen hastalarda MBD ilişkili hastalık
tanısı koymak için yapılması uygun bir test dizisi şu şekildedir:
1. Semptom soru formunun uygulanması
2. Gözyaşı kırpma hızının ölçülmesi ve kırpma aralığının hesaplanması
3. Alt gözyaşı menisküs yüksekliğinin ölçülmesi
4. Gözyaşı ozmolaritesinin ölçülmesi (mevcutsa)
5. Floresein uygulanması ve gözyaşı filmi kırılma süresinin (TFBUT) ve Oküler Koruma
İndeksinin ölçülmesi
6. Korneal ve konjonktival floresein boyanmasının ölçülmesi
7. Schirmer testi veya alternatifi (fenol kırmızısı iplik testi)
Test 1, 4, 5 ve 6’dan pozitif bir sonuç (anormal) genel bir kuru gözün varlığı hakkında kısmi
kanıt sağlar ama bunun aköz eksiklikli kuru göz veya evaporatif kuru göz olduğunu belirtmez.
Aköz eksiklikli kuru göz için bulgular gözyaşı akışının ölçülmesi veya aköz hacminin gözyaşı
menisküsü yüksekliği veya Schirmer testi temelinde değerlendirilmesiyle elde edilebilir.
8. MBD daha önceki bir ziyarette karakterize edilmemişse (semptomatik/asemptomatik)
bu dizinin sonunda şu şekilde değerlendirilebilir:
i. Morfolojik kapak özelliklerinin kantifikasyonu.
ii. Ekspresyon: meibum eksprese edilebilirliği ve kalitesinin kantifikasyonu.
iii. Meibografi: kayıp kantifikasyonu.
Test sonuçları genel kuru göz tanısı düşündürürse ve gözyaşı akışı ve hacmi testleri normalse
evaporatif kuru göz düşünülür ve MBD kantifikasyonu meibomius bezi katkısına işaret edecektir.
Test dizisi ayrıca oküler yüzey boyanmasıyla veya olmadan ve kuru gözle veya olmadan
semptomatik MBD tanısının yapılmasını mümkün kılar. Tedavi sırasında hastalığı izlemek
amacıyla her test için kademeli skorlar kullanılabilir.
Ayrıca daha geniş bir diagnostik ekipman serisine erişimi olan klinikler açısından kornea
uzmanları ve/veya klinik çalışmalara katılan araştırmacılar için “İdeal” veya kapsamlı bir test
serisi önerilir. Listedeki testlerden bazıları alternatiftir ve daha çok araştırma tabanlıdır. Yine
tanının önce genel kuru göz tanısı koymak ve sonra MBD evresiyle alt tipini belirlemek üzere
iki aşamalı olarak yapılması önerilir.
Bu test serisi semptomların değerlendirilmesi (örn. OSDI, DEQ) ve gözyaşlarının ozmolarite,
sekresyon, hacim, stabilite ve buharlaşmasının ölçülmelerinden oluşur. Kornea ve konjonktiva
boyanması gibi oküler yüzey hasarı testleri de test serisine dahil edilmiştir. Genel oküler
yüzey enflamatuar durumu hakkında bilgi sağlamak üzere enflamatuar mediatör testleri, enflamatuar
hücre markerleri varlığı ve diğer proteomik ve lipidomik kitle spektrometri analizleri
de değerlendirilebilir ama şu anda spesifik olarak MBD ile bağlantıları bilinmemektedir. Aköz
eksiklikli kuru göz tanısı için spesifik gözyaşı üretimi ölçütleri de önerilir.