Η διάγνωση της MGD, είτε χωριστά είτε σε συνδυασμό με βλάβη της
οφθαλμικής επιφάνειας ή ξηροφθαλμί, θα πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο
της διάγνωσης κάθε βλάβης της οφθαλμικής επιφάνειας και θα πρέπει να
πραγματοποιούνται δοκιμές με μια σειρά που ελαχιστοποιεί το βαθμό
επιρροής της μίας δοκιμής στην επόμενη. Μία σειρά προτεινόμενων δοκιμών
για τη διάγνωση της MGD και διαταραχών που σχετίζονται με τη MGD, όπως
ξηροφθαλμία με εξάτμιση, παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.
Πίνακας 2. Εξειδικευμένες και μη εξειδικευμένες δοκιμές για τη MGD και
παθήσεων που σχετίζονται με τη MGD. Οι δοκιμές της αδενικής λειτουργίας
παρουσιάζονται πρώτες και ακολουθούν οι δοκιμές των σχετικών
Δοκιμές για τη διάγνωση της MGD
Σε ασυμπτωματικούς ενηλίκους, πρέπει να περιλαμβάνεται η έκφραση των
αδένων (π.χ. με την εφαρμογή ήπιας δακτυλικής πίεσης στο κεντρικό κάτω
βλέφαρο) στην τακτική εξέταση του ασθενούς προκειμένου να εντοπιστεί
η ασυμπτωματική, μη εμφανής MGD. Για τη διάγνωση της MGD ίσως
απαιτείται να γίνει περαιτέρω αξιολόγηση του ασθενούς για βλάβη της
οφθαλμικής επιφάνειας και ξηροφθαλμία, με τη χρήση των κατάλληλων
διαγνωστικών τεχνικών.
Σε ασθενείς με συμπτώματα στην οφθαλμική επιφάνεια ή μορφολογικές
ενδείξεις στο βλέφαρο για MGD (π.χ. απόφραξη πόρων και άλλες ενδείξεις
στους πόρους ή στο περιθώριο των βλεφάρων), η λειτουργικότητα των
μεϊβομιανών αδένων θα πρέπει να αξιολογηθεί με δακτυλική πίεση στο
κεντρικό (± ρινικό) τρίτο των κάτω/άνω βλεφάρων, για να προσδιοριστεί ο
βαθμός και η σοβαρότητα της MGD (εκφρασιμότητα και ποιότητα έκκρισης).
Αυτό θα πρέπει να γίνει με την εφαρμογή ήπιας δακτυλικής πίεσης ή
τη χρήση μίας τυποποιημένης τεχνικής. Θα πρέπει να γίνει περαιτέρω
αξιολόγηση του ασθενούς για αποδείξεις βλάβης της οφθαλμικής επιφάνειας
και ξηροφθαλμία.
Δοκιμές για τη διάγνωση της ξηροφθαλμίας που σχετίζεται με τη MGD
Συστήνεται προσέγγιση δύο-τρίτων για τη διάγνωση της ξηροφθαλμίας
που σχετίζεται με τη MGD. Στο πρώτο στάδιο τα φυσιολογικά υποκείμενα
διακρίνονται από τους ασθενείς με ξηροφθαλμία κάθε είδους (γενική
ξηροφθαλμία). Το δεύτερο στάδιο περιλαμβάνει τη διαφορική διάγνωση
της ξηροφθαλμίας με εξάτμιση σε αντίθεση με την ξηροφθαλμία με έλλειψη
υδατικού στοιχείου.
Προτείνονται δύο προσεγγίσεις. Η μία είναι κατάλληλη για γιατρούς που
εργάζονται σε γενική κλινική και η άλλη για ερευνητές που εργάζονται σε
εξειδικευμένες μονάδες. Η βάση των αποδείξεων των προτεινόμενων δοκιμών
διαφοροποιείται ανάλογα με τις ανάγκες του κλινικού πλαισίου.
Μία κατάλληλη σειρά δοκιμών που θα πραγματοποιηθούν σε μία γενική
κλινική για τη διάγνωση παθήσεων που σχετίζονται με τη MGD σε ασθενείς
που παρουσιάζουν συμπτώματα πάθησης της οφθαλμικής επιφάνειας είναι
η εξής:
1. Διαχείριση ερωτηματολογίου με συμπτώματα
2. Μέτρηση του ρυθμού κλεισίματος του ματιού και υπολογισμός του
ενδιάμεσου διαστήματος
3. Μέτρηση του ύψους του κάτω δακρυϊκού μηνίσκου
4. Μέτρηση της δακρυϊκής ωσμωτικότητας (αν υπάρχει)
5. Ενστάλαξη φλουορεσκίνης και μέτρηση του χρόνου διακοπής της
δακρυϊκής στοιβάδας (TFBUT) και του Δείκτη Οφθαλμικής Προστασίας
6. Διαβάθμιση της χρώσης του κερατοειδούς και του επιπεφυκότος με
φλουορεσκίνη
7. Δοκιμή Schirmer ή άλλη (phenol red thread test)
Ένα θετικό αποτέλεσμα (μη φυσιολογικό) από τις δοκιμές 1, 4, 5 και 6
παρέχει μερική απόδειξη για την παρουσία γενικής ξηροφθαλμίας, χωρίς
να διευκρινίζεται αν είναι ξηροφθαλμία με έλλειψη υδατικού στοιχείου ή
ξηροφθαλμία με εξάτμιση. Αποδείξεις για ξηροφθαλμία με έλλειψη υδατικού
στοιχείου μπορεί να ληφθούν με τη μέτρηση της ροής δακρύων ή με εκτίμηση
του υδατικού όγκου με βάση το ύψος του δακρυϊκού μηνίσκου ή την δοκιμή
Schirmer.
8. Αν η MGD δεν έχει χαρακτηριστεί (συμπτωματική/ασυμπτωματική) σε
προηγούμενη επίσκεψη, τότε μπορεί να αξιολογηθεί στο τέλος αυτής της
σειράς δοκιμών ως εξής:
i. Ποσοτικοποίηση των μορφολογικών χαρακτηριστικών του βλεφάρου.
ii. Έκφραση: Ποσοτικοποίηση της εκφρασιμότητας και της ποιότητας των
μεϊβομιανών εκκρίσεων.
iii. Μεϊβογραφία: Ποσοτικοποίηση της απώλειας.
Αν ο έλεγχος οδηγήσει στη διάγνωση γενικής ξηροφθαλμίας και οι εξετάσεις
της ροής και του όγκου δακρύων είναι φυσιολογικές, τότε υπονοείται
ξηροφθαλμία με εξάτμιση και η ποσοτικοποίηση της MGD θα δείξει τη
συμβολή του μεϊβομιανού αδένα. Αυτή η σειρά δοκιμών επιτρέπει επίσης
τη διάγνωση της συμπτωματικής MGD, με ή χωρίς χρώση της οφθαλμικής
επιφάνειας και με ή χωρίς ξηροφθαλμία. Τα διαβαθμισμένα αποτελέσματα
κάθε δοκιμής μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της
πάθησης κατά τη θεραπεία.
Μία «ιδανική» ή ολοκληρωμένη σειρά δοκιμών για τους ειδικούς στον
κερατοειδή ή για ερευνητές που συμμετέχουν σε κλινικές δοκιμές προτείνεται
και για κλινικές που έχουν πρόσβαση σε διαγνωστικό εξοπλισμό μεγαλύτερου
εύρους. Κάποιες από τις δοκιμές που παρατίθενται είναι εναλλακτικές και
βασίζονται περισσότερο σε έρευνες. Προτείνεται και πάλι η διάγνωση να
πραγματοποιείται σε δύο στάδια. Πρώτα γίνεται η διάγνωση της γενικής
ξηροφθαλμίας και στη συνέχεια της υποκατηγορίας με βάση τον βαθμό της
MGD.
Αυτή η σειρά δοκιμών συνίσταται στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων
(π.χ. OSDI, DEQ) και στις μετρήσεις της ωσμωτικότητας, της έκκρισης, του
όγκου, της σταθερότητας και της εξάτμισης των δακρύων. Στη σειρά δοκιμών
περιλαμβάνονται επίσης και δοκιμές για βλάβη της οφθαλμικής επιφάνειας
και χρώσης του επιπεφυκότος. Μπορούν επίσης να αξιολογηθούν οι δοκιμές
φλεγμονωδών διαμεσολαβητών, η παρουσία φλεγμονωδών κυτταρικών
δεικτών και άλλες πρωτεϊνικές και λιπιδομικές αναλύσεις φασματογραφίας
μάζας μπορούν επίσης να αξιολογηθούν προκειμένου να παρέχουν στοιχεία
σχετικά με τη συνολική φλεγμονώδη κατάσταση της οφθαλμικής επιφάνειας,
παρότι η σύνδεση με τη MGD δεν είναι γνωστή προς το παρόν. Επίσης
συστήνονται ειδικές μετρήσεις της δακρυϊκής παραγωγής για τη διάγνωση
της ξηροφθαλμίας με έλλειψη υδατικού στοιχείου.
|
